Το ήπαρ είναι ένα από τα μεγαλύτερα και πιο σημαντικά όργανα του ανθρώπινου σώματος. Παίζει κρίσιμο ρόλο στην αποτοξίνωση, την πέψη και την αποθήκευση ενέργειας.
Το ήπαρ βρίσκεται στην άνω δεξιά πλευρά της κοιλιακής κοιλότητας, κάτω από το διάφραγμα και πάνω από το στομάχι, το έντερο και τα νεφρά. Είναι το μεγαλύτερο εσωτερικό όργανο του σώματος και έχει σχήμα πυραμίδας ή τριγώνου. Ζυγίζει περίπου 1,5 κιλά στον ενήλικα.
Λειτουργίες του Ήπατος
Το ήπαρ έχει πολλές σημαντικές λειτουργίες, οι οποίες περιλαμβάνουν:
- Αποτοξίνωση: Ο βασικός ρόλος του ήπατος είναι να απομακρύνει τοξικές ουσίες από το αίμα. Αυτές οι τοξίνες περιλαμβάνουν αλκοόλ, φάρμακα και άλλες επιβλαβείς ουσίες που μπορεί να καταναλωθούν ή να παραχθούν από τον οργανισμό.
- Παραγωγή Χολής: Το ήπαρ παράγει χολή, η οποία αποθηκεύεται στην χοληδόχο κύστη και χρησιμοποιείται για την πέψη των λιπών. Η χολή βοηθά στη διάσπαση των λιπών στην τροφή, κάνοντάς τα πιο εύκολα αφομοιώσιμα από το έντερο.
- Μεταβολισμός των Θρεπτικών Συστατικών: Το ήπαρ επεξεργάζεται τις θρεπτικές ουσίες που απορροφώνται από το έντερο και τις μετατρέπει σε μορφή που μπορεί να χρησιμοποιήσει το σώμα. Αυτό περιλαμβάνει τη μετατροπή της γλυκόζης σε γλυκογόνο για αποθήκευση και την παραγωγή των απαραίτητων πρωτεϊνών, όπως η αλβουμίνη και οι παράγοντες πήξης του αίματος.
- Αποθήκευση Ενέργειας και Θρεπτικών Συστατικών: Το ήπαρ αποθηκεύει γλυκογόνο (μία μορφή αποθηκευμένης γλυκόζης) και λίπη, τα οποία μπορούν να απελευθερωθούν στο αίμα όταν χρειάζεται ενέργεια. Επίσης, αποθηκεύει βιταμίνες και μέταλλα, όπως η βιταμίνη Α, η βιταμίνη D, και ο σίδηρος.
- Πήξη του Αίματος: Το ήπαρ παράγει πρωτεΐνες που είναι σημαντικές για την πήξη του αίματος (π.χ., η προθρομβίνη). Χωρίς τη σωστή παραγωγή αυτών των πρωτεϊνών, η αιμορραγία μπορεί να είναι δύσκολο να ελεγχθεί.
- Ρύθμιση των Επιπέδων Χοληστερόλης: Το ήπαρ συνθέτει και ρυθμίζει τα επίπεδα χοληστερόλης στο σώμα, η οποία είναι απαραίτητη για την παραγωγή ορμονών και άλλων βιολογικών μορίων.
Παθήσεις του Ήπατος
Ορισμένες από τις πιο κοινές παθήσεις που επηρεάζουν το ήπαρ περιλαμβάνουν:
- Ηπατίτιδα: Φλεγμονή του ήπατος, συνήθως λόγω ιογενών λοιμώξεων (όπως η ηπατίτιδα Α, Β, C), αυτοάνοσα νοσήματα (πχ. Αυτοάνοση ηπατίτιδα-AI, πρωτοπαθης σκλυρηντικη χολαγγειητιδα-PSC, πρωτοπαθής χολική χολαγγειίτιδα-PBC), μεταβολικα νοσηματα (πχ. N. Wilson, Αιμοχρωματωση), καρδιακή κίρρωση λόγω χρονιάς καρδιακής νόσου, Συνδρομο Budd-Chiari.
- Κίρρωση: Μια προοδευτική ασθένεια του ήπατος όπου οι υγιείς ιστοί αντικαθίστανται από ουλώδη ιστό. Συνήθως προκαλείται από χρόνια αλκοολική κατανάλωση ή ηπατίτιδα.
- Λιπώδης Ηπατική Νόσος (NAFLD): Συσσώρευση λίπους στο ήπαρ, συνήθως λόγω κακής διατροφής, παχυσαρκίας ή διαβήτη.
- Ηπατικός Καρκίνος: Ο καρκίνος του ήπατος μπορεί να προκύψει είτε από το ίδιο το ήπαρ είτε από μετάσταση άλλου καρκίνου.
Σημάδια Προβλημάτων στο Ήπαρ
Τα συμπτώματα που μπορεί να υποδηλώνουν προβλήματα με το ήπαρ περιλαμβάνουν:
- Κίτρινη απόχρωση του δέρματος ή των ματιών (ίκτερος).
- Κοιλιακό άλγος ή πρήξιμο.
- Αίσθημα ναυτίας ή απώλεια όρεξης.
- Σκούρα ούρα και ανοιχτόχρωμα κόπρανα.
- Κούραση ή αδυναμία.
Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία των ηπατικών παθήσεων είναι ζωτικής σημασίας για την πρόληψη σοβαρών επιπλοκών.
