Η παγκρεατίτιδα είναι η φλεγμονή του παγκρέατος, ενός σημαντικού αδένα του γαστρεντερικού συστήματος που παράγει πεπτικά ένζυμα και την ορμόνη ινσουλίνη. Υπάρχουν δύο κύριες μορφές παγκρεατίτιδας: η οξεία και η χρόνια.
1. Οξεία Παγκρεατίτιδα
Η οξεία παγκρεατίτιδα εμφανίζεται ξαφνικά και προκαλεί έντονη φλεγμονή στον παγκρεατικό ιστό. Στην οξεία μορφή, η φλεγμονή είναι προσωρινή και μπορεί να υποχωρήσει με κατάλληλη θεραπεία, αλλά σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές, όπως οργανοανεπάρκεια και μόλυνση.
Αιτίες:
- Χολόλιθοι: Η πιο συχνή αιτία, καθώς μπορεί να φράξουν τον χοληφόρο πόρο και να προκαλέσουν φλεγμονή.
- Αλκοόλ: Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ είναι συχνή αιτία.
- Υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων στο αίμα.
- Ιατρικές παθήσεις όπως η υπερπαραθυρεοειδισμός, ο σακχαρώδης διαβήτης ή οι λοιμώξεις.
- Φάρμακα, όπως ορισμένα αντιβιοτικά ή φάρμακα για τη χημειοθεραπεία.
- Τραύματα ή χειρουργικές επεμβάσεις στον κοιλιακό χώρο.
Συμπτώματα:
- Ξαφνικός, έντονος κοιλιακός πόνος, συνήθως στην άνω κοιλία.
- Ναυτία και έμετοι.
- Αυξημένοι παλμοί, πυρετός.
- Ανάγκη για ανάπαυση και αποφυγή τροφής ή ποτού.
Διάγνωση:
- Εξετάσεις αίματος για να ελεγχθούν τα επίπεδα των παγκρεατικών ενζύμων (π.χ., αμυλάση, λιπάση).
- Απεικονιστικές εξετάσεις όπως υπερηχογράφημα ή αξονική τομογραφία (CT) για την εκτίμηση του βαθμού της φλεγμονής και την αναγνώριση πιθανών επιπλοκών.
Θεραπεία:
- Νοσηλεία για παρακολούθηση και στήριξη.
- Αντιβιοτικά αν υπάρχει λοίμωξη.
- Υποστήριξη με ενυδάτωση (ενδοφλέβια υγρά).
- Αποφυγή τροφής για μερικές ημέρες, επιτρέποντας στον παγκρέατο να ηρεμήσει.
- Αντιπλημμυρικά και παυσίπονα για τον έλεγχο του πόνου.
2.Χρόνια Παγκρεατίτιδα
Η χρόνια παγκρεατίτιδα είναι μια μόνιμη φλεγμονή του παγκρέατος που εξελίσσεται συνήθως μετά από χρόνια κατανάλωση αλκοόλ ή άλλες επαναλαμβανόμενες οξείες επεισόδια. Σε αυτή την περίπτωση, οι βλάβες στον παγκρεατικό ιστό μπορεί να προκαλέσουν μόνιμη βλάβη και διαταραχή στην παραγωγή ενζύμων και ινσουλίνης.
Αιτίες:
- Συχνή κατανάλωση αλκοόλ.
- Γενετικοί παράγοντες (π.χ., κυστική ίνωση).
- Επαναλαμβανόμενα επεισόδια οξείας παγκρεατίτιδας.
- Χρόνια απόφραξη των παγκρεατικών αγωγών.
Συμπτώματα:
- Συνεχής ή περιοδικός κοιλιακός πόνος.
- Απώλεια βάρους.
- Διαταραχές στην πέψη, λόγω ανεπαρκούς παραγωγής ενζύμων.
- Σακχαρώδης διαβήτης, καθώς το πάγκρεας μπορεί να μην παράγει ινσουλίνη επαρκώς.
Διάγνωση:
- Αντιμετωπίζεται μέσω υπερηχογραφήματος, αξονικής τομογραφίας (CT), και ενδοσκοπικής εξέτασης των παγκρεατικών αγωγών (ERCP).
- Εξετάσεις αίματος για να προσδιοριστούν τα επίπεδα των παγκρεατικών ενζύμων και να εκτιμηθεί η λειτουργία του παγκρέατος.
Θεραπεία:
- Διαχείριση του πόνου με αναλγητικά.
- Διατροφικές αλλαγές και χρήση ενζύμων για να βοηθήσουν στην πέψη των τροφών.
- Αντιδιαβητική αγωγή εάν αναπτυχθεί διαβήτης.
- Αποφυγή αλκοόλ και άλλων παραγόντων κινδύνου.
- Σε προχωρημένα στάδια, μπορεί να απαιτηθεί χειρουργική επέμβαση ή ακόμα και μεταμόσχευση παγκρέατος.
Επιπλοκές της Παγκρεατίτιδας:
Η παγκρεατίτιδα μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές, όπως:
- Πολυοργανική ανεπάρκεια.
- Λοιμώξεις (π.χ., απόστημα).
- Πληγές ή ψευδοκύστεις στον παγκρεατικό ιστό.
- Καρκίνος του παγκρέατος σε χρόνια μορφή.
- Διαταραχές στη γλυκόζη αίματος (σακχαρώδης διαβήτης).
Η παγκρεατίτιδα απαιτεί έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία, καθώς μπορεί να εξελιχθεί σε σοβαρές και απειλητικές για τη ζωή καταστάσεις.
